नेपाली कविताका शैलीहरू सांस्कृतिक, ऐतिहासिक र भाषिक प्रभावले समृद्ध छन्। यहाँ नेपाली कविताका प्रमुख शैलीहरू संक्षेपमा प्रस्तुत गरिएको छ: 1. **खण्डकाव्य** - लामो, कथात्मक कविता जसले कथा वर्णन गर्छ, प्रायः महाकाव्य वा रोमान्टिक विषयमा। - उदाहरण: भानुभक्त आचार्यको *रामायण* (नेपालीमा अनुवादित), जसले यो शैलीलाई लोकप्रिय बनायो। - विशेषता: संरचित छन्द, कथावाचनमा केन्द्रित, प्रायः *शार्दूलविक्रीडित* जस्ता परम्परागत छन्दमा। 2. **मुक्तक** - चार हरफको छोटो कविता जसले पूर्ण भावना वा विचार व्यक्त गर्छ, प्रायः रोमान्टिक वा दार्शनिक। - विशेषता: संक्षिप्त, गीतिात्मक, भावनात्मक गहिराइ र तुकबन्दीमा जोड। - प्रायः प्रेम र भक्तिमा लोकप्रिय, जस्तै लेखनाथ पौड्यालका रचनाहरू। 3. **गीत** - गाउन वा वाचन गर्न मिल्ने गीतजस्ता कविताहरू, जसमा प्रेम, प्रकृति वा आध्यात्मिकता केन्द्रित हुन्छ। - विशेषता: मधुर प्रवाह, सरल भाषा र भावनात्मक गहिराइ। - लोक परम्परा वा आधुनिक नेपाली सङ्गीतसँग जोडिएको। 4. **गजल** - फारसी परम्पराबाट लिइएको काव्य शैली, नेपालीमा प्रेम, वियोग र रहस्यवादका विषयमा अनुकूलित। - विशेषता: दोहोरीमा तुक र रदीफ (पुनरावृत्ति) सहितका जोडीहरू, प्रायः अपूर्ण प्रेम वा दार्शनिक विचार व्यक्त गर्छ। - मोतिराम भट्टद्वारा लोकप्रिय। 5. **कविता (मुक्त छन्द)** - कुनै निश्चित छन्द वा तुकबन्दी नभएको स्वतन्त्र कविता, सामाजिक मुद्दा, पहिचान वा व्यक्तिगत चिन्तनमा केन्द्रित। - विशेषता: लचिलो संरचना, प्रयोगात्मक भाषा र आधुनिक प्रभाव। - देवकोटा र सिद्धिचरण श्रेष्ठका रचनाहरूमा प्रख्यात। 6. **झ्याउरे** - ग्रामीण नेपाली परम्परासँग जोडिएको लोककविता, प्रायः चाडपर्व वा भेलामा गाइन्छ। - विशेषता: सरल, लयबद्ध, दोहोरिने, प्रेम, श्रम वा प्रकृतिका विषयमा। - सामान्यतः पाँच हरफको छन्दमा। 7. **दोहोरी** - संवादात्मक, तत्काल रचिएको कविता, प्रायः पुरुष र महिलाबीच काव्यात्मक आदानप्रदान। - विशेषता: चतुर, रमाइलो, लयबद्ध, लोक सेटिङमा प्रस्तुत। - सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूमा सामान्य, प्रेम र हास्यका विषयमा केन्द्रित।